Medina: Saudis take a bulldozer to Islam’s history

Medina: Saudis take a bulldozer to Islam’s history

Jeremy Taylor Available at: http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/medina-saudis-take-a-bulldozer-to-islams-history-8228795.html

Authorities are building a mosque so big it will hold 1.6m people – but are demolishing irreplaceable monuments to do it

Three of the world’s oldest mosques are about to be destroyed as Saudi Arabia embarks on a multi-billion-pound expansion of Islam’s second holiest site. Work on the Masjid an-Nabawi in Medina, where the Prophet Mohamed is buried, will start once the annual Hajj pilgrimage ends next month. When complete, the development will turn the mosque into the world’s largest building, with the capacity for 1.6 million worshippers.

But concerns have been raised that the development will see key historic sites bulldozed. Anger is already growing at the kingdom’s apparent disdain for preserving the historical and archaeological heritage of the country’s holiest city, Mecca. Most of the expansion of Masjid an-Nabawi will take place to the west of the existing mosque, which holds the tombs of Islam’s founder and two of his closest companions, Abu Bakr and Umar.

Just outside the western walls of the current compound are mosques dedicated to Abu Bakr and Umar, as well as the Masjid Ghamama, built to mark the spot where the Prophet is thought to have given his first prayers for the Eid festival. The Saudis have announced no plans to preserve or move the three mosques, which have existed since the seventh century and are covered by Ottoman-era structures, or to commission archaeological digs before they are pulled down, something that has caused considerable concern among the few academics who are willing to speak out in the deeply authoritarian kingdom.

“No one denies that Medina is in need of expansion, but it’s the way the authorities are going about it which is so worrying,” says Dr Irfan al-Alawi of the Islamic Heritage Research Foundation. “There are ways they could expand which would either avoid or preserve the ancient Islamic sites but instead they want to knock it all down.” Dr Alawi has spent much of the past 10 years trying to highlight the destruction of early Islamic sites.

With cheap air travel and booming middle classes in populous Muslim countries within the developing world, both Mecca and Medina are struggling to cope with the 12 million pilgrims who visit each year – a number expected to grow to 17 million by 2025. The Saudi monarchy views itself as the sole authority to decide what should happen to the cradle of Islam. Although it has earmarked billions for an enormous expansion of both Mecca and Medina, it also sees the holy cities as lucrative for a country almost entirely reliant on its finite oil wealth.

Heritage campaigners and many locals have looked on aghast as the historic sections of Mecca and Medina have been bulldozed to make way for gleaming shopping malls, luxury hotels and enormous skyscrapers. The Washington-based Gulf Institute estimates that 95 per cent of the 1,000-year-old buildings in the two cities have been destroyed in the past 20 years.

In Mecca, the Masjid al-Haram, the holiest site in Islam and a place where all Muslims are supposed to be equal, is now overshadowed by the Jabal Omar complex, a development of skyscraper apartments, hotels and an enormous clock tower. To build it, the Saudi authorities destroyed the Ottoman era Ajyad Fortress and the hill it stood on. Other historic sites lost include the Prophet’s birthplace – now a library – and the house of his first wife, Khadijah, which was replaced with a public toilet block.

Neither the Saudi Embassy in London nor the Ministry for Foreign Affairs responded to requests for comment when The Independent contacted them this week. But the government has previously defended its expansion plans for the two holy cities as necessary. It insists it has also built large numbers of budget hotels for poorer pilgrims, though critics point out these are routinely placed many miles away from the holy sites.

Until recently, redevelopment in Medina has pressed ahead at a slightly less frenetic pace than in Mecca, although a number of early Islamic sites have still been lost. Of the seven ancient mosques built to commemorate the Battle of the Trench – a key moment in the development of Islam – only two remain. Ten years ago, a mosque which belonged to the Prophet’s grandson was dynamited. Pictures of the demolition that were secretly taken and smuggled out of the kingdom showed the religious police celebrating as the building collapsed.

The disregard for Islam’s early history is partly explained by the regime’s adoption of Wahabism, an austere and uncompromising interpretation of Islam that is vehemently opposed to anything which might encourage Muslims towards idol worship.

In most of the Muslim world, shrines have been built. Visits to graves are also commonplace. But Wahabism views such practices with disdain. The religious police go to enormous lengths to discourage people from praying at or visiting places closely connected to the time of the Prophet while powerful clerics work behind the scenes to promote the destruction of historic sites.

Dr Alawi fears that the redevelopment of the Masjid an-Nabawi is part of a wider drive to shift focus away from the place where Mohamed is buried. The spot that marks the Prophet’s tomb is covered by a famous green dome and forms the centrepiece of the current mosque. But under the new plans, it will become the east wing of a building eight times its current size with a new pulpit. There are also plans to demolish the prayer niche at the centre of mosque. The area forms part of the Riyadh al-Jannah (Garden of Paradise), a section of the mosque that the Prophet decreed especially holy..

“Their excuse is they want to make more room and create 20 spaces in a mosque that will eventually hold 1.6 million,” says Dr Alawi. “It makes no sense. What they really want is to move the focus away from where the Prophet is buried.”

A pamphlet published in 2007 by the Ministry of Islamic Affairs – and endorsed by the Grand Mufti of Saudi Arabia, Abdulaziz al Sheikh – called for the dome to be demolished and the graves of Mohamed, Abu Bakr and Umar to be flattened. Sheikh Ibn al-Uthaymeen, one of the 20th century’s most prolific Wahabi scholars, made similar demands.

“Muslim silence over the destruction of Mecca and Medina is both disastrous and hypocritical,” says Dr Alawi. “The recent movie about the Prophet Mohamed caused worldwide protests… and yet the destruction of the Prophet’s birthplace, where he prayed and founded Islam has been allowed to continue without any criticism.”

Regards
Zulkifli Hasan

Zam zam Tower, Makkah al Mukarramah. To build this luxurious hotel and plaza, the Saudi authorities destroyed the Ottoman era Ajyad Fortress and the hill it stood on.

Islamic finance finds a rapidly growing niche in the secular world

Islamic finance finds a rapidly growing niche in the secular world

Haslinda Amin Available at: http://www.scmp.com/comment/insight-opinion/article/1071883/islamic-finance-finds-rapidly-growing-niche-secular-world

The past few years haven’t been the best of times for the international banking sector. Aberrant behaviour by certain banks – and the contagion that followed – are the abiding memories of the financial crisis. More recent allegations, issues and proven misdeeds have arguably undermined the credibility and reputation of the global financial sector as a whole.

Well, not quite all of it. Because one sector growing significantly is Islamic finance.

Islamic finance remains widely misunderstood and, by many, significantly underestimated. The reality is that it is a US$1.3 trillion global industry – growing annually between 15 per cent and 20 per cent in the past decade – and in markets you may not expect.

The face of Islamic banking has changed markedly in just the past several years. Only five or so years ago, when I would seek views on Islamic finance, inevitably I would find myself talking to a researcher or an academic. Today, the insights come from CEOs and senior bankers busily expanding their Islamic finance infrastructure and portfolios. Significantly, this is happening not just within financial institutions based in predominantly Muslim countries – because for many conventional international banks, development of sharia-compliant services in global financial centres is a priority.

There is already an arguably ready-made customer base for Islamic finance among the world’s 1.5 billion Muslims. Yet there also is clear scope for broader appeal to non-Muslims seeking an alternative form of ethical and responsible banking.

Interestingly, Islamic banks emerged from the financial crisis with their balance sheets relatively unscathed – in large part because their business model, including those things Islam precludes them from doing, afforded a certain level of protection from the general meltdown.

More recently, one executive of an Islamic bank pointed out to me that none of its customers had had to worry about his bank’s exposure to Greek, Spanish or Portuguese bonds; because sharia-compliance simply disallows the bank from holding any.

Islamic finance’s prohibition of usury would understandably be welcomed by potential clients of many other religions – and doubtless supported by potential agnostic borrowers too; and a disdain for investing in industries like alcohol or gambling clearly can extend beyond the Muslim community.

The potential for growth, of course, depends on Islamic banks offering products with broad appeal. While sukuk (the Islamic equivalent of a bond) appears to be the most popular Islamic financial product, there is significant demand for other Islamic financial services such as insurance, wealth management, and capital market insurance.

Customers of Islamic banks are no less in need than any other bank customer of a safe place to deposit savings but take hibah (a discretionary gift from the bank) rather than the nominal (often negligible) interest they would get from a Western bank. Islamic banks also offer mortgages – though quite differently structured from their Western versions – and, as one example, their increasing popularity among the two million Muslims living in Britain is evidence of Islamic finance’s international growth potential.

It would be a mistake, however, to consider this faith-founded method of banking as quirky or archaic; It is as sophisticated as any form of financing available today.

It’s the view that it is somehow entirely different from “Western banking” that perhaps creates a popular misconception – maybe assuming divine intervention or some bottomless oil well of liquidity – that Islamic finance is risk-free. It isn’t.

Like all types of banking and investment, Islamic finance caters to different risk appetites and comprises financial products with varying levels of exposure. It’s no zero-sum game. Risk remains. What distinguishes it, perhaps, is the degree of profit-loss sharing among all parties – both customer and financial institution win when there’s a gain and lose when there’s a loss.

Islamic finance eschews the use of derivative products and short-selling – meaning that, in principle at least, there is no exposure to debt or toxic assets. Risk, though not eliminated, is minimised, which is the best any investor can hope for.

The growth of Islamic finance is an intriguing development that extends well beyond the borders of the predominantly Muslim world. France and Korea have introduced new laws for issuing sukuk; new Islamic banks have recently opened in China, Germany and the UK; Citigroup, Standard Chartered, HSBC and BNP Paribas have all taken steps to seize growth opportunities in Islamic finance.

Financial information providers such as Bloomberg have built deep product suites and a raft of indices so their customers can follow Islamic financial instruments. London’s Islamic property funds encompass buildings from The Shard to regular family homes. The UK capital has more sharia-compliant financial institutions than any other Western city but Paris, Frankfurt and Luxembourg are striving to become competitive hubs in the Islamic finance sector.

To what extent will Islamic finance – for institutional and individual investors – continue to grow outside of the Muslim world? Suddenly it’s become more about the numbers and less about a leap of faith.

Regards
Zulkifli Hasan

Bursa Malaysia

MEMAHAMI POLEMIK HUDUD DI MALAYSIA

MEMAHAMI POLEMIK HUDUD DI MALAYSIA

Zulkifli Hasan

Pendahuluan

Setelah beberapa tahun isu hudud tenggelam dalam perbincangan arus perdana, ianya kembali hangat diperkatakan sejak akhir-akhir ini. Kenyataan Datuk Seri Chua Soi Lek baru-baru ini semasa Perhimpunan Agung MCA semakin menghangatkan suasana apabila terang-terangan menghina dan mempersoalkan hukum hudud walaupun ianya menyentuh sensitiviti agama dan aqidah umat Islam. Lebih mengecewakan ialah majlis ini dihadiri oleh pimpinan utama negara dan tiada teguran ataupun sebarang bentuk protes yangditunjukkan. Menurut pemerhatian, sejak akhir-akhir ini MCA begitu konsisten dan tanpa berselindung telah sering kali menyentuh sensitiviti agama demi survival politik.

Sehubungan dengan kenyataan Datuk Seri Chua Soi Lek ini, badan-badan bukan kerajaan seperti ABIM, PEMBELA, MAPIM dan lain-lain telah mengeluarkan kenyataan keras menegur dan membantah kelakuan dan kebiadapan yang dilakukan oleh pimpinan MCA ini. ABIM umpamanya telah beberapa kali cuba untuk berdiplomasi dengan Datuk Seri Chua Soi Lek dan pernah menyerahkan teguran berserta dengan makalah-makalah yang menerangkan undang-undang hudud dari perspektif yang lebih terbuka dan adil. Namun pendekatan ini dilihat tidak berkesan dan polemik hudud ini terus dimainkan tanpa berselindung lagi. Seiring dengan polemik ini, pelbagai pihak telah mengambil kesempatan dalam isu ini sama ada untuk menimbulkan persoalan atau bantahan mahupun pernyataan sokongan terhadap perlaksanaan undang-undang Hudud di Malaysia.

Melihat kepada isu ini secara lebih jujur dan adil, pandangan yang bersandarkan kepada ruang lingkup undang-undang, realiti masyarakat, bidang kuasa dan kehendak rakyat umum perlu diberikan perhatian serius. Respons yang beremosi dan tidak sensitif tanpa ilmu hanya akan memburukkan lagi keadaan bahkan akan mengakibatkan kesalahfahaman masyarakat pada isu yang sepatutnya diselesaikan secara hikmah.

Seiring dengan hasrat untuk membincangkan isu ini secara ilmiah dan jujur, penulis telah meninjau dan membuat analisis ringkas terhadap kenyataan dan pandangan ahli politik, agamawan, peguam serta orang awam terhadap isu hudud ini. Di samping itu, penulis juga berkesempatan menemubual Pakar Undang-undang Perlembagaan Malaysia, Profesor Andrew James Harding, Profesor Undang-undang Universiti Victoria, Kanada. Artikel ini juga ingin mengetengahkan pandangan-pandangan dan kajian di peringkat antarabangsa mengenai hudud dan hubungannya dengan hak asasi manusia. Berdasarkan kepada sorotan literatur, analisis kenyataan, pandangan pakar perlembagaan, kajian dan pandangan sarjana di peringkat antarabangsa ini, penulis merumuskan bahawa perlaksanaan undang-undang Hudud adalah bertepatan dengan hak asasi manusia dan ianya boleh dilaksanakan di Malaysia dengan beberapa pendekatan. Bagi membincangkan topik ini, artikel ringkas ini dibahagikan kepada empat bahagian iaitu pendahuluan, analisis kenyataan di akhbar, pandangan pakar perlembagaan, hudud selaras dengan hak asasi manusia dan kesimpulan.

Kenyataan-Kenyataan Mengenai Hudud

Sebelum analisis dibuat, penulis menyenaraikan kenyataan dan pandangan pimpinan kerajaan Barisan Nasional dan Pakatan Rakyat, Agamawan, Peguam dan pandangan awam yang dilaporkan di akhbar arus perdana. Ringkasan yang dimuatkan dalam artikel ini akan dapat memperlihatkan komitmen dan tasawwur individu ataupun parti politik dalam berbicara mengenai undang-undang hudud di Malaysia.

Kenyataan Ahli Politik Barisan Nasional

(i) Perdana Menteri, Dato’ Seri Najib Tun Razak: Kerajaan tidak akan laksanakan hukum hudud. Elemen undang-undang Islam telah pun dilaksanakan di Malaysia.
(ii) Timbalan Perdana Menteri, Tan Sri Muhyidin Yassin: Malaysia tidak bersedia untuk laksanakan hudud
(iii) Presiden MCA, Datuk Seri Chua Soi Lek: MCA akan keluar BN jika UMNO laksanakan hudud. Perlaksanaan hudud akan memberi kesan pada pelaburan asing dan boleh menyebabkan 1.2 penduduk hilang pekerjaan.
(iv) Menteri Pertahanan, Dato’ Seri Zahid Hamidi: Hukum hudud belum dapat dilaksanakan kerana masalah kesesuaian dalam masyarakat majmuk negara ini.
(v) Ketua Pemuda UMNO, Khairy Jamaludin: Gesa agar kerajaan pusat meminda perlembagaan bagi membolehkan kerajaan Kelantan melaksanakan hudud.
(vi) Ketua Pemuda MCA, Datuk Wee Ka Siong: Mesyuarat majlis pimpinan Pakatan Rakyat berkenaan hudud sebagai usaha yang tidak berguna kerana setiap parti anggota pakatan itu mempunyai pendirian dan ideologi berbeza dalam pelaksanaan hukum hudud.
(vii) Ketua Pemuda Gerakan, Tan Keng Liang: Pemimpin PAS mempunyai “impian peribadi” untuk melaksana undang-undang tersebut. PAS harus sedar bahawa Malaysia merupakan sebuah negara yang berbilang kaum dan agama. Adalah tidak wajar PAS memaksa pandangan mereka ke atas semua rakyat Malaysia yang berbilang kaum dan agama.
(viii) Naib Pengerusi Wanita MCA, Heng Seai Kie mendakwa Hudud PAS membenarkan merogol wanita bukan Islam.

Kenyataan Ahli Politik Pakatan Rakyat

(i) Ketua Pembangkang, Dato’ Seri Anwar Ibrahim: Hasrat Negeri Kelantan mahu melaksanakan hudud sewajarnya dihormati.
(ii) Pengerusi DAP, Karpal Singh: Tidak bersetuju dengan pendirian Dato’ Nik Abdul Aziz yang mahu menegakkan hukum hudud dan menubuhkan negara Islam.
(iii) Menteri Besar, Datuk Nik Abdul Aziz Nik Mat: Tetap dengan pendirian untuk menegakkan hukum hudud dan penubuhan negara Islam walaupun mendapat tentangan hebat daripada DAP.
(iv) Ketua pemuda PAS, Nasrudin Hassan: Mempertahankan hak PAS untuk melaksana undang-undang Enakmen Jenayah Shari’ah II Kelantan 1993 serta Enakmen Jenayah Shari’ah Terengganu 2003.
(v) Pakatan Rakyat: Pakatan Rakyat menghormati inisiatif PAS untuk laksanakan Hudud. Untuk melaksanakannya, ia perlu capai kata sepakat dan seterusnya pinda perlembagaan.

Kenyataan Agamawan

(i) Presiden Catholic Bishops Conference of Malaysia, Dr Paul Tan Chee Ing: Tiada bantahan untuk melaksanakan hudud selagi mana terpakai kepada Muslim sahaja.
(ii) Mantan Mufti Perlis Profesor Madya Dato’ Dr Mohd Asri Zainul Abidin: Pelaksanaan hukum hudud memerlukan ijtihad ataupun tafsiran baru dengan mengambil kira aspek perubahan zaman dan tempat.
(iii) Mufti Perak, Tan Sri Harussani Zakaria: Menyokong hasrat Pas mahu melaksanakan hukum hudud di Kelantan. Beliau juga secara keras menyatakan Datuk Seri Chua Soi Lek adalah tidak layak membicarakan isu hudud.
(iv) Mufti Perlis, Dr Juanda Jaya: Melaksanakan hukum hudud adalah kewajipan orang Islam dan tidak boleh dipersoalkan.

Kenyataan Peguam dan Orang Awam

(i) Presiden Majlis Peguam, Lim Chee Wee: Hudud tidak boleh dilaksanakan dalam kerangka Perlembagaan Malaysia dan undang-undang sedia ada.
(ii) Mantan Presiden Majlis Peguam, Haji Sulaiman Abdullah: Hudud tidak boleh dilaksanakan di Malaysia pada waktu ini berdasarkan kepada status Malaysia yang tidak berciri Islam sepenuhnya.
(iii) Pengerusi Kelab Penyokong Pas, Hu Phang Chaw: Menyeru kerajaan Kelantan untuk membuat referendum bagi meninjau kehendak rakyat terhadap undang-undang Hudud.

Pemerhatian dan Ulasan

Secara umumnya melalui pemerhatian dan pembacaan berdasarkan kepada kenyataan pelbagai di atas, kesimpulan yang boleh dirumuskan adalah seperti berikut:-

Pimpinan Barisan Nasional konsisten menolak perlaksanaan hudud dalam kerangka undang-undang dan realiti masyarakat. Bahkan, MCA sebagai antara komponen utama Barisan Nasional secara terang-terangan menghina dan merendah-rendahkan hudud yang sememangnya menjadi sensitiviti umat Islam. Walaupun Khairy Jamaludin menyatakan pendirian untuk menggesa kerajaan meminda undang-undang untuk membolehkan perlaksaan hudud di Kelantan, ianya mungkin tidak boleh diambil kira untuk mewakili kerajaan Barisan Nasional atas dasar pandangan peribadi dan juga kedudukan beliau di dalam kerajaan.

Pimpinan Pakatan Rakyat PKR dan PAS nampak seia sekata dalam isu ini dengan menghormati hasrat kerajaan Kelantan untuk melaksanakan undang-undang Hudud. Namun begitu, DAP tetap konsisten dengan pendirian mereka menolak sebarang idea perlaksanaan hudud termasuk penubuhan negara Islam. Dalam ketidaksefahaman dan perbezaan ideologi ini, Pakatan Rakyat telah bersepakat untuk menghormati pendirian masing-masing dan bersetuju untuk mendahulukan agenda yang disepakati.

Menarik untuk diperhatikan ialah tatkala ada juga pimpinan Islam yang mempersoalkan perlaksanaan hudud, pandangan Paderi Paul jelas memperlihatkan bahawa sekiranya ada kefahaman yang baik dalam memahami isu ini, perlaksanaan hudud bukanlah satu perkara yang boleh menimbulkan keresahan di kalangan bukan Islam di Malaysia. Para Mufti pula amat konsisten dan sangat bertegas kepada keperluan melaksanakan hudud di Malaysia keranya ianya merupakan tuntutan akidah.

Merujuk kepada pandangan peguam dalam isu ini, mahu tidak mahu kita perlu akui bahawa sebarang usaha ke arah perlaksanaan hudud di Malaysia mempunyai halangan dari segi ruang lingkup undang-undang. Isu halangan undang-undang ini perlu diberikan perhatian kerana sekiranya tiada pindaan dan perubahan pada beberapa undang-undang sedia ada, hudud tidak akan dapat diimplementasikan di Malaysia.

Pandangan dari Kelab Penyokong Pas, Hu Phang Chaw menunjukkan kematangan dari segi memahami realiti masyarakat di Malaysia. Idea yang menggesa referendum tinjauan kemahuan dan kehendak rakyat di Kelantan boleh dijadikan kayu ukur dan penentu kepada hasrat rakyat serta penerimaan masyarakat terhadap perlaksanaan hudud.

Pandangan Pakar Perlembagaan

Berkesempatan menemubual Profesor Andrew Harding di mana karya penulisannya menjadi buku teks wajib undang-undang perlembagaan kebanyakan fakulti undang-undang di Malaysia, pandangan beliau yang lebih bersifat ‘legalistic’ dan tidak berbau politik sangat baik untuk dimanfaatkan. Walaupun banyak isu-isu yang dibincangkan semasa sesi dialog dengan beliau, penulis hanya ingin menyatakan pandangan beliau berkenaan dengan perlaksanaan hudud di Malaysia.

Amat menarik perbincangan kami apabila beliau dengan tegas menyatakan bahawa Perlembagaan Malaysia tidak bersifat sekular. Ini menunjukkan bahawa terdapat pengiktirafan pada Islam yang terkandung di dalam Perlembagaan. Bahkan tidak ada perkataan yang menyatakan Islam sebagai agama rasmi negara tetapi apa yang termaktub ialah Islam adalah agama persekutuan. Namun begitu, beliau berpandangan peruntukan ini tidak boleh dianggap sebagai mutlak bagi membolehkan perlaksanaan hudud di Malaysia. Implementasi hudud memerlukan pindaan perlembagaan dan beberapa undang-undang sedia ada yang sekiranya dilihat dalam konteks komposisi kerajaan dan pembangkang sedia ada agak sukar untuk dimaterialisasikan.

Menurut pemerhatian beliau, kebanyakan pandangan yang dilaporkan diakhbar adalah bersifat politik dan ini tidak banyak memberikan manfaat. Beliau lebih cenderung untuk membicarakan isu hudud ini dari aspek perundangan dan disesuaikan dengan realiti masyarakat di Malaysia. Walaupun ada pandangan yang melihat bahawa Perlembagaan sedia tidak perlu dipinda untuk melaksanakan hudud, beliau sangat tidak bersetuju dengan pandangan ini. Beliau dengan serius menyatakan bahawa perlembagaan harus difahami secara menyeluruh dengan mengambil kira faktor aspirasi penggubal perlembagaan, pentakrifan, penafsiran dan banyak faktor perundangan yang lain. Idea ‘simplistic’ yang mengambil pendirian bahawa hudud boleh dilaksanakan di Malaysia berdasarkan kepada peruntukan Islam sebagai agama persekutuan adalah tidak tepat.

Hudud Selaras Dengan Hak Asasi Manusia

Sekiranya hudud ini dibicarakan secara ilmiah dengan berpandukan kepada fakta dan prinsip fundamental, ianya pasti akan diterima secara terbuka oleh semua pihak. Bahkan akan mengagumi keindahan Islam itu sendiri. Terdapat beberapa kajian dan makalah akademik yang menyimpulkan bahawa hudud atau undang-undang jenayah Islam ini adalah bertepatan dengan hak asasi manusia.

Sebagai contoh, laporan yang dibuat oleh Asian-African Legal Consultative Organization pada 2005 bertajuk ‘Human Rights in Islam’ secara jelas menyatakan bahawa undang-undang jenayah Islam termasuk hudud adalah bertepatan dengan hak asasi manusia bahkan ianya salah satu mekanisma perundangan untuk melindungi hak asasi dan menjamin keamanan awam. Kajian yang dijalankan oleh badan bebas ini menunjukkan bahawa hudud ini bukanlah sepertimana yang difahami oleh sebahagian besar masyarakat antarabangsa yang memandangnya secara negatif.

Pandangan yang sama dinyatakan olen Profesor Cherif Bassiouni yang juga dikenali sebagai ‘Father of International Criminal Law’. Dalam artikel bertajuk ‘Crimes and Criminal Process’, beliau telah membuat kesimpulan yang amat menarik mengenai falsafah undang-undang jenayah Islam dan menyatakan “the basic principles of Islamic criminal justice and the accused’s rights are well articulated and developed in the various jurisprudential schools, and some are more liberal than others. They correspond to many international human rights standards”. Beliau secara tegas menjelaskan bahawa undang-undang jenayah Islam termasuk hudud menepati piawaian hak asasi manusia antarabangsa. Pandangan ini juga disokong oleh Sam, S. Souryal dan Dennis W. Potts di dalam kajian mereka bertajuk ‘The Penalty Of Hand Amputation For Theft In Islamic Justice’. Kedua-dua sarjana ini bersetuju bahawa hukuman hudud bagi kes curi adalah sangat bertepatan dengan konsep keadilan.

Kesimpulan

Polemik hudud di Malaysia telah menimbulkan pelbagai spekulasi dan isu yang membelenggu rakyat Malaysia hingga kini. Isu ini dijuarai oleh ahli politik walaupun sepatutnya ia dibicarakan secara jujur, ilmiah, ikhlas oleh segenap lapisan masyarakat terutama mereka yang pakar dan berautoriti. Walaupun tidak dinafikan polemik hudud ini memberikan kesan negatif kepada persepsi masyarakat kepada undang-undang Islam, tetapi dalam masa yang sama ianya boleh menjadi pencetus kepada usaha ke arah penanaman pemahaman masyarakat. Ini dibuktikan dengan sokongan paderi Paul dan Hu Phang Chaw, wakil kelab penyokong Pas berbangsa cina yang secara terang-terangan tidak mempunyai sebarang masalah atau kegelisahan kepada idea perlaksanaan hudud di Malaysia. Hal ini juga dibuktikan di Switzerland di mana Daniel Streich, seorang ahli politik yang anti-Islam membantah pembinaan menara masjid dan sebagainya, akhirnya memeluk Islam dan kini menjadi aktivis yang sangat aktif bergiat memperjuangkan Islam di Eropah.

Semoga dengan perbincangan ringkas di dalam artikel ini akan dapat memberikan kefahaman yang sewajarnya dalam memahami dan menghadami isu perlaksanaan hudud di Malaysia. Bagi orang-orang Islam, mereka tiada pilihan kerana perlaksanaannya adalah tuntutan akidah. Manakala bagi orang bukan Islam, mereka perlu menghormati ideologi dan akidah umat Islam seperti mana Muslim menghormati agama mereka dan ini termasuk dalam hak-hak untuk melaksanakan undang-undang Islam. Sikap hormat-menghormati, berlapang dada, tidak emosi, bersandarkan kepada ilmu dan realiti masyarakat merupakan faktor penentu kepada keharmonian beragama di Malaysia.

Rujukan

AALCO. (2005). Human Rights in Islam. New Delhi: Asian-African Legal Consultative Organization.

Bassiouni, Cherif. Crimes and Criminal Process, Arab Law Quarterly, Vol. 12, No. 3 (1997), pp. 269-286.
Khairul Anuar Abdul Samad. (2011, 22 September). Nik Aziz mahu laksana hudud, Berita Harian.
Masami Mustaza. (2011, 29 Oktober). Law doesn’t allow for hudud in states, New Straits Times.
n.a. (2011, 25 September). Najib: No hudud in Malaysia, Star Malaysia.
n.a. (2011, 23 September). Hudud feud: Anwar backs it, Karpal says no but Kelantan MB remains adamant, Star Malaysia.
Normairah Jamaluddin, (2011, 5 Disember). Fahami Maksud Sebenar Hudud, Utusan Malaysia.
Sam, S. Souryal and Dennis W. Potts, The Penalty Of Hand Amputation For Theft In Islamic Justice, Journal of Crtminal Justice, (1994), 22 (3), pp. 249-265
Sylvia Looi And Elween Loke. (2011, 6 Disember). Liow: Hudud Affects All Races, Star Malaysia.
Yow Hong Chieh. (2011, 4 Disember). Soi Lek: Hudud Akan Musnah Ekonomi Malaysia, Bawa Binasa Diri, Malaysian Insider.
Yow Hong Chieh. (2011, 27 Oktober). Dr M: Hudud Will Mean Unequal Justice, Malaysian Insider.

Regards
Zulkifli Hasan

University of Glasgow, Scotland

BAJET 2013 DARIPADA PERSPEKTIF MASYARAKAT SIVIL

BAJET 2013 DARIPADA PERSPEKTIF MASYARAKAT SIVIL

Oleh Daya Fikir Solutions dan Forum Professional Muamalat

Pendahuluan

Saban tahun, pimpinan tertinggi negara akan membentangkan perancangan negara yang akan dilaksanakan pada tahun yang berikutnya. Antara pembentangan dan pengumuman rasmi yang terbesar adalah bajet tahunan yang mana ianya merupakan rumusan tentang perancangan dan peruntukan kewangan negara yang bersifat komprehensif dan inklusif. Jabatan-jabatan kerajaan dan agensi-agensi yang berkaitan dipertanggungjawabkan sebagai pelaksana segala intipati yang termaktub di dalamnya. Dengan kata lain, hala tuju dan wawasan negara akan diterjemahkan berdasarkan perlaksanaan pelan induk ini. Selaras dengan betapa pentingnya dokumen bajet ini terhadap rakyat dan Negara, Daya Fikir Solutions (Daya Fikir) dan Angkatan Belia Islam Malaysia (ABIM) telah mengambil inisiatif untuk menganalisis bajet 2013 secara menyeluruh dan di luar kotak pemikiran yang bersifat politik kepartian, agar timbang tara yang selayaknya dapat dizahirkan secara adil serta lebih berpijak kepada bumi yang nyata.

Bajet merupakan dokumen yang amat penting bagi merencana perbelanjaan dan perancangan Negara. Secara umumnya bajet mengandungi dua aspek utama iaitu perbelanjaan (expenditure) dan hasil (revenues) negara. Perbelanjaan merujuk kepada perancangan dalam perlaksanaan dasar dan program negara dan ini termasuk pelaburan dan belanja mengurus dalam bentuk perkhidmatan ataupun bekalan. Manakala hasil negara diperlukan untuk menangggung segala perbelanjaan negara yang dijana melalui cukai, pengeluaran hasil minyak dan lain-lain. Bajet juga merupakan dokumen undang-undang yang penting dan memerlukan kelulusan Parlimen.

Menurut amalan tatakelola yang baik, bajet akan dibacakan selepas Laporan Audit Negara diterbitkan. Laporan Audit Negara ini adalah amat penting untuk rujukan kepada prestasi pelaksanaan bajet terdahulu dan boleh dijadikan panduan kepada penambahbaikan perancangan negara. Dalam hal ini kami seikhlas hati ingin menyuarakan sedikit kekesalan di atas kegagalan pihak kerajaan untuk menyediakan Laporan Audit Negara yang sepatutnya diterbitkan sebelum Bajet 2013 dibacakan di Parlimen. Tatakelola yang baik dalam mentadbir negara ini adalah sangat penting untuk menjamin keberkesanan perancangan dan perlaksanaan bajet negara dan dalam masa yang sama meningkatkan keyakinan rakyat kepada kerajaan.

Pada tahun ini, Bajet 2013 telah dibentangkan pada September 2012 yang mana pada dasarnya adalah bajet yang amat dinanti-nantikan oleh semua pihak termasuklah kalangan professional, pelabur-pelabur luar dan dalam negeri, firma-firma perniagaan, begitu juga kalangan ahli-ahli politik dan rakyat jelata dari fahaman dan aliran politik yang berlainan. Ini kerana, ianya adalah antara gerbang persepsi utama yang dianggap sebagai penentu bagi memikat dan menambat hati hati rakyat untuk terus memberikan mandat kepada kerajaan yang sedia ada untuk terus memerintah, baik di peringkat persekutuan mahupun di peringkat negeri.

Ulasan dan Pemerhatian Terhadap Bajet 2013

Merujuk kepada bajet kali ini, pihak kerajaan telah memperuntukkan sebanyak RM 251.6 bilion dengan tema ‘memakmurkan Negara, Mensejahtera Rakyat: Sebuah Janji Ditepati. Daripada angka tersebut, sejumlah RM 201.9 bilion telah diperuntukkan untuk tujuan perbelanjaan mengurus dan selebihnya untuk perbelanjaan pembangunan. Sasaran defisit bajet kali ini dianggarkan menyusut sebanyak 0.5% kepada 4.0% berbanding tahun 2012. Dari segi pendapatan, hasil kerajaan dilihat mengalami sedikit anjakan menaik daripada RM 207 bilion pada 2012 kepada RM 208.6 bil pada tahun hadapan. Begitu juga dengan liabiliti subsidi yang juga dilihat mengalami sedikit peningkatan kepada RM 33.2 bilion, setelah mengambil kira pengurangan kadar subsidi gula sebanyak RM 0.20 sekilogram.

Secara umumnya Bajet 2013 adalah lebih bersifat mesra peniaga dan kelompok menengah atasan. Asasnya, sebahagian besar daripada 130 inisiatif dan peruntukan yang telah digariskan dilihat lebih memberikan manafaat yang signifikan kepada golongan tersebut secara jangka panjang, samada secara langsung dan tidak langsung. Walaubagaimanapun, tidak dinafikan wujud juga inisiatif yang dilihat memberikan impak positif kepada banyak pihak, khususnya kepada rakyat kebanyakan. Setelah meneliti Bajet 2013 daripada pelbagai sudut, berikut ialah rumusan pemerhatian dan dapatan pada beberapa perkara yang ingin kami ketengahkan:

(1) Diskaun PTPTN

Inisiatif pemberian diskaun sebanyak 20% bagi pembayar hutang PTPTN yang dibuat secara sekaligus (lump-sum) dalam tempoh setahun dan 10% kepada mereka yang dapat melunaskan secara istiqamah dalam tempoh setahun mendatang. Adalah dijangkakan hanya mereka yang berada di dalam zon keselesaan dan berkemampuan sahaja yang akan menerima tempias daripada manafaat ini.

Bagi kelompok rakyat kebanyakan, mereka mampu berbuat demikian hanyalah melalui pinjaman peribadi dengan mana-mana insitusi perbankan dan kewangan yang sudah tentu kadar bayaran baliknya hampir menyamai sekali ganda dengan jumlah pinjaman yang telah dibuat. Justeru, jika dihitung hutang peminjam PTPTN sebenarnya akan bertambah, walaupun secara relatifnya hutang mereka dengan PTPTN telah dianggap langsai. Kaedah ini dilihat praktikal untuk dilaksanakan, melalui beberapa pendekatan antaranya pihak bank dan institusi kewangan perlulah menyediakan satu pakej pembayaran balik yang lebih rendah berbanding kadar yang sedia ada, khusus kepada peminjam yang ingin melangsaikan hutang PTPTN. Kaedah pelangsaian juga mesti dibuat secara terus kepada PTPTN, tidak melalui peminjam. Signifikannya, untuk mengelakkan wang daripada pinjaman peribadi tersebut terlepas ke pasaran akibat sikap tidak berdisiplin peminjam, yang seterusnya akan menyumbang kepada anjakan menaik kadar inflasi.

(2) Potongan Cukai

Inisiatif potongan cukai kepada semua pendapatan yang diperolehi daripada aktiviti pelaburan (angel investor) yang dilakukan secara tunai dalam syarikat-syarikat untuk tujuan pengembangan perniagaan. Pada asasnya baik untuk perkembangan ekonomi (economic growth), namun kesannya dilihat tidak akan begitu menyeluruh, yang pastinya fokus pelaburan kelak hanya akan tertumpu kepada segmen industri dan perniagaan tertentu sahaja, yang dianggap menguntungkan. Jika ini berlaku, dibimbangi jurang pendapatan dan status dalam masyarakat akan makin terjarak.

Sewajarnya cukai tersebut masih perlu dikenakan tetapi pada kadar yang lebih rendah, yang mana hasil daripada cukai tersebut dapat digunakan untuk mengurangkan kadar harga barangan yang bersifat keperluan dalam ekonomi iaitu melalui pemberian subsidi langsung secara telus kepada pihak pengeluar berdasarkan kepada jumlah pengeluaran sebenar (real output). Secara signifikan, pengurangan harga barang keperluan akan meningkatan jumlah pendapatan boleh guna rakyat yang seterusnya akan menjana ekonomi melalui peningkatan perbelanjaan dan jumlah simpanan isirumah yang akan mengalir masuk ke dalam ekonomi.

Pengurangan 1% cukai pendapatan juga adalah satu langkah yang baik, walaupun ia dianggap begitu kecil. Namun, ia sedikit sebanyak dapat meningkatkan jumlah pendapatan boleh guna rakyat. Walaubagaimanapun, ianya juga perlu seiringan dengan anjakan menaik harga barangan dalam pasaran. Jika tidak, ia hanya berlalu tanpa memberikan apa-apa kesan yang signifikan.

(3) Pengecualian Cukai

Pengecualian cukai aliran pendapatan kepada syarikat insuran dan takaful keluarga yang menguruskan skim anuiti. Kesannya juga dilihat tidak begitu menyeluruh dan tidak memberikan kesan langsung kepada rakyat di peringkat akar umbi, terutamanya mereka yang tidak mempunyai aliran pendapatan yang tetap. Tambahan, dalam suasana ekonomi global yang makin tidak menentu ini. Walaupun begitu, memang tidak dinafikan, inisiatif ini akan menyuntik nilai pelaburan dalam ekonomi oleh syarikat-syarikat insuran dan takaful. Namun, ianya dibimbangi akan tertumpu kepada segmen pelaburan yang hanya berupaya memberikan pulangan keuntungan yang lebih signifikan kepada mereka dan mana-mana segmen pelaburan yang lebih bersifat tanggungjawab sosial akan terpinggir.

(4) Pemberian Langsung BR1M dan Rebat RM200 untuk Telefon Pintar

Asasnya strategi suntikan langsung kepada lokasi yang berpenyakit mampu mempercepatkan dan meringankan bebanan penyakit seseorang. Relatifnya, suntikan bantuan terus kewangan melalui skim BR1M kepada rakyat yang memerlukan adalah amat bermakna kerana ia mampu meringankan bebanan kewangan mereka, walaupun secara jangka pendek. Namun, dalam keghairahan meraikan pemberian ini, kami melihat inisiatif spesifik untuk meningkatkan pendapatan boleh guna rakyat dan kuasa beli secara jangka panjang adalah juga perlu menjadi prioriti pihak kerajaan. Tindakan ini perlu dilaksana secara seiringan dengan suntikan terus yang dilaksanakan itu. Jika tidak, dikemudian hari rakyat hanya akan terkesan dengan anjakan kenaikan pendapatan yang tidak selari dengan kenaikan harga barang.

Kami juga ingin menyuarakan sedikit keresahan terhadap peruntukan dana sejumlah RM300 juta bagi maksud rebat telefon pintar kepada golongan belia. Peruntukan dana besar ini yang mana akan membolehkan 1.5 juta remaja dan belia berumur antara 21 tahun hingga 30 tahun mendapatkan rebat sebanyak RM200 atas harga jualan telefon pintar mungkin perlu difikirkan semula. Ini memandangkan dana sebesar ini sewajarnya boleh digunakan untuk tujuan lain yang lebih produktif dan bermanfaat.

(5) Pendidikan

Peruntukan yang besar untuk pendidikan adalah amat digalakkan selaku tunjang kepada pembangunan negara pada masa hadapan, yang mana amat bergantung kepada corak dan amalan sistem pendidikan hari ini. Pendidikan dianggap sebagai baja yang menyuburkan benih masyarakat yang disemai untuk menghasilkan buah dan baka yang baik pada masa hadapan. Walau bagaimanapun, terdapat sedikit kekurangan yang memerlukan penambahbaikan yang ketara perlu dilaksanakan.

Peruntukan pendidikan yang menyeluruh perlu diberikan pada setiap peringkat samada Pra-Sekolah, Sekolah Rendah, Sekolah Menengah dan Institusi pendidikan Tinggi termasuk institusi pendidikan vokasional dan teknikal. Peruntukan spesifik bagi memajukan Sekolah Agama (kerajaan dan rakyat) perlu diwujudkan dengan nilai yang sekurang-kurangnya menyamai dengan peruntukan sekolah-sekolah lain sebagaimana yang disebut di dalam bajet 2013. Peruntukan khas bagi pendidikan agama adalah diperlukan bagi membolehkan pendidikan agama dilakukan secara seiringan dalam menghasilkan generasi yang bersifat kamil dan sempurna dari segi akademik dan akhlak. Generasi yang seimbang dari duniawi dan ukhrawi akan memantapkan lagi pengukuhan ketamadunan dan menyiapkan sumber insan yang lebih kompetitif bagi bersaing dengan kuasa baru ekonomi dunia seperti China dan India.

Bagi pendidikan Pra-Sekolah, pengecualian cukai kepada majikan yang menyediakan pusat asuhan kanak-kanak di tempat kerja dianggap sebagai satu cadangan yang baik, kerana ia akan menggalakkan lebih ramai wanita memasuki pasaran kerja dan mengurangkan kewujudan pusat-pusat asuhan yang tidak berdaftar. Ia juga akan memberikan kesan menaik kepada jumlah pendapatan isirumah yang seterusnya memberikan impak positif kepada aliran ekonomi.

(6) Perumahan

Perancangan kerajaan bagi melaksanakan skim rumah mampu milik merupakan satu cadangan yang amat signifikan. Namun, jika tidak kena cara perlaksanaannya ia hanya akan menjurus kepada ‘spekulasi hartanah’ yang seterusnya akan menyumbang kepada kenaikan luar jangka harga hartanah kediaman sehingga pada satu tahap, tidak mencerminkan harga sebenarnya. Ia kesan daripada jumlah rumah yang ditawarkan begitu terhad di pasaran, sedangkan permintaannya begitu tinggi. Dengan jumlah 123,000 rumah yang ditawarkan, adalah amat mustahil untuk memenuhi populasi yang makin membesar, khususnya di kawasan-kawasan strategik seperti di Lembah Kelang yang berkepadatan penduduk hampir 7 juta. Akhirnya, ia hanya akan membuka ruang kepada pihak-pihak yang tidak bertanggungjawab untuk meraih keuntungan mudah yang lumayan bersandarkan spekulasi hartanah ini. Hakikatnya, ia boleh dilakukan iaitu dengan meletakkan syarat-syarat tertentu kepada pembeli seperti tidak boleh menjualnya semula dalam tempoh 5–10 tahun. Jika ini tidak dapat dielakkan, pembeli perlu mendapat kelulusan khas daripada pihak kerajaan dan hendaklah dijual pada harga yang tidak melebihi 5-10% daripada harga asal.

Dari sudut pembiayaan pula, skim rumah pertama secara praktikalnya sukar dilaksanakan, kerana hakikatnya tidak ramai yang layak untuk mendapatkan pembiayaan setelah ditolak dengan pelbagai komitmen lain seperti kereta dan pinjaman peribadi. Cadangan untuk mengecualikan pembeli rumah pertama ini di kalangan generasi daripada proses penyemakan CTOS dan CCRIS adalah satu cadangan yang tidak praktikal. Ia bukan setakat memberikan tekanan kewangan dan bebanan risiko kepada institusi peminjam, malah juga kepada rakyat, sekiranya berlaku kemerunduman ekonomi yang teruk yang tak dijangka.

(7) Insentif Sektor Pertanian

Pemberian insentif kepada pihak yang mengeluarkan Agro-Sukuk, Sukuk Runcit dan Bon Runcit akan merancakkan lagi pasaran modal, khususnya pasar modal Islam sebagai alternatif untuk mendapatkan dana kos yang lebih kompetitif. Selain itu, ia dianggap sebagai nafas baru kepada segmen pertanian Negara untuk berkembang dengan lebih rancak lagi. Untuk lebih merancakkannya lagi, program kesedaran dan pendidikan pelaburan sukuk/bon ini perlu diperluaskan ke seluruh Negara melalui agensi yang sedia ada. Kami juga mengalu-alukan sebarang inisiatif kerajaan untuk meningkatkan insentif sektor pertanian ini melalui instrumen patuh Shari’ah selaras dengan hasrat kerajaan untuk menjadikan Malaysia sebagai Hab Halal Kewangan Islam.

(8) Pengangkutan Awam

Kami menyambut baik cadangan kerajaan untuk memberikan diskaun tambang kepada pengguna KTM yang berpendapatan kurang daripada RM3,000 sebulan. Namun, pada masa yang sama kita mencadangkan agar diskaun ini diperluaskan ke aliran pengangkutan awam yang lain, khususnya yang ditadbir urus oleh Syarikat Prasana Negara Berhad. Begitu juga dalam soal kecekapan dan mutu perkhidmatan, ia juga perlu sentiasa ditambah-baik dari semasa ke semasa, walaupun aliran tunai masuk mereka kemungkinan akan mengalami sedikit penyusutan, yang seterusnya menjejaskan keuntungan syarikat. Di samping itu, untuk menyemarakkan lagi usaha ini, semua tempat letak di kawasan KTM dan aliran pengangkutan awam yang lain perlu disediakan secara percuma.

(9) Hutang Negara

Di antara perkara yang sewajarnya diberikan perhatian serius ialah tahap keberhutangan negara. Bajet 2013 merekodkan peningkatan berterusan hutang negara dan mencapai tahap yang agak membimbangkan iaitu mencecah RM456.12 bilion pada 2011 mewakili 51.8% daripada KDNK. Walaupun kadar ini dilihat sebagai masih terkawal, namun terdapat beberapa elemen berkaitan dengan hutang negara ini yang seharusnya juga perlu dikaji. Perkara ini merujuk kepada ’contingent liability’ negara dan ini termasuk ’hutang yang dijamin’ oleh kerajaan. Laporan Audit Negara merekodkan bahawa ’hutang yang dijamin’ kerajaan pada waktu ini mencecah RM116.76 bilion. Jika dicampurkan nilai keberhutangan negara (RM456.12 bilion) berserta dengan hutang yang dijamin (RM116.76 bilion) maka nilai hutang sebenar ialah RM572.88 billion iaitu mewakili 65% daripada KDNK. Kami dengan ini merasakan pihak kerajaan perlu menangani dan mengambil pendekatan yang sewajarnya untuk mengimbangi hutang negara ini.

Kesimpulan

Bajet 2013 mempunyai elemen yang positif tetapi memerlukan beberapa penambahbaikan dari segi intipati, perlaksanaan dan penguatkuasaannya, agar matlamat yang dicadangkan dapat dilaksanakan dengan lebih tuntas dan tidak hanya tertumpu kepada kelompok-kelompok tertentu semata-mata. Ibarat kata pepatah Melayu ‘alang-alang menyeluk pekasam biar sampai ke pangkal lengan’. Biar apapun persepsi pelbagai pihak terhadap bajet kali ini, amanah rakyat perlu ditunaikan, dan janji mesti ditepati untuk kesejahteraan rakyat.

Islamic banks urged to be sympathetic to house buyers

Islamic banks urged to be sympathetic to house buyers

Available at: http://www.theborneopost.com/2012/10/15/islamic-banks-urged-to-be-sympathetic-to-house-buyers/

KUALA LUMPUR: Islamic banking players have been urged to be sympathetic to house buyers of abandoned projects and not burden them with debt as it may lead to bankruptcy.

Malaysian Muslim Consumers Association (PPIM) financial services monitoring bureau chief, Sheikh Abdul Kareem Said Khadaied said many house buyers face legal action filed by Islamic banking players demanding high payment for uncompleted houses.“For example, a house buyer was ordered by the court to pay back the full price of the house costing RM492,000 to a bank although the bank only paid RM39,000 to the developer,” he said at Consumer Forum 2012 entitled ‘Is Islamic Banking Only In Name?’ here. Sheikh Abdul Kareem, who was the third panel member, said as an Islamic entity, banks should think of problems faced by Muslim consumers and the officers should discretion to help the house buyers.

PPIM activist Shirazdeen Adam Shah served as forum moderator with Bank Islam Malaysia Bhd sharia division head, Ustaz Mohd Nadzri Chik as second panel member and Bank Muamalat Malaysia Bhd former chief executive officer, Datuk Abdul Manap Abdul Wahab as fourth panel member.
First panel member was Dr Nuarrual Hilal Md Dahlan, director of Institute for Governance and Innovation Study, Universiti Utara Malaysia (UUM). Nurrual said Bank Negara should improve Islamic banking to benefit consumers, especially buyers of houses in abandoned projects.

The government should compel all private developers to complete the houses and sell them by including warranty insurance to avoid problems.He also urged consumers to buy from government developers like Syarikat Perumahan Nasional Berhad (SPNB) to avoid the risk of bankruptcy. — Bernama

Regards
Zulkifli Hasan

Law School, University of Melbourne